NPV là gì? Ý nghĩa của NPV và cách tính chỉ số này

Đối với các nhà đầu tư, chủ doanh nghiệp …việc đánh giá chính xác một dự án có đáng đầu tư hay không là yếu tố then chốt quyết định thành công. NPV (Net Present Value – Giá trị hiện tại ròng) là một công cụ tài chính quan trọng giúp doanh nghiệp tính toán giá trị thực của dòng tiền trong tương lai, từ đó đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt.

Bài viết này MISA AMIS sẽ giúp bạn hiểu rõ NPV là gì, công thức tính toán, ý nghĩa, ưu nhược điểm và việc vận dụng đánh giá NPV trong hoạt động đầu tư, kinh doanh.

1. NPV là gì?

Giá trị hiện tại ròng NPV (Net Present Value) là chênh lệch giữa giá trị hiện tại của các dòng tiền vào và giá trị hiện tại của các dòng tiền ra trong một khoảng thời gian. Hay nói theo một cách khách thì NPV là giá trị hiện tại của toàn bộ dòng tiền trong tương lai khi được chiết khấu về thời điểm hiện tại. NPV được sử dụng nhiều trong lập ngân sách vốn và lập kế hoạch đầu tư để phân tích khả năng sinh lời của một dự án đầu tư đầu tư. 

Cơ sở xuất hiện NPV và phương pháp tính, đánh giá chỉ số NPV là sự giảm đi trong giá trị của tiền vì lạm phát dẫn đến hiện tượng thu nhập từ dự án đầu tư có thể thay thế sau một thời gian. Hiểu theo một cách đơn giản nhất thì người ta đánh giá chỉ số NPV để quyết định đầu tư vì một đồng thu được trong tương lai sẽ không giá trị bằng một đồng thu được tại hiện tại.

>>> Đọc thêm: Định mức chi phí quản lý dự án và tư vấn đầu tư xây dựng mới nhất

2. Ý nghĩa của chỉ số NPV

Chỉ số NPV  đóng vai trò quan trọng trong việc ra quyết định đầu tư và quản lý tài chính doanh nghiệp. Dưới đây là những ý nghĩa chính của NPV:

• Đánh giá mức độ sinh lời của dự án:
  • Trường hợp NPV > 0: Điều này thể hiện rằng thu nhập thu được trong tương lai từ dự án đầu tư lớn hơn so với chi phí dự kiến cho dự án đó. Vì vậy, những dự án có NPV > 0 là những dự án có lời và nhà đầu tư, kinh doanh hay chủ doanh nghiệp có thể đưa ra quyết định đầu tư.
  • Trường hợp NPV < 0: Điều này thể hiện lợi nhuận kỳ vọng kiếm được thấp hơn so với chi phí dự kiến đổ vào dự án. Tuy không đồng nghĩa với việc đầu tư vào dự án là lãng phí, dự án “mất tiền” nhưng về cơ bản thì NPV < 0 tức là dự án không tạo ra lợi nhuận hoặc nếu NPV âm lớn thì dự án lỗ nặng. Lúc này, nhà đầu tư, kinh doanh hay chủ doanh nghiệp có thể cân nhắc từ chối đầu tư.
  • Trường hợp NPV = 0: Điều này thể hiện rằng dự án đầu tư đó sẽ hòa vốn (không có lãi và cũng không có lỗ).
• Giúp doanh nghiệp tối ưu hóa danh mục đầu tư: Khi có nhiều dự án để lựa chọn, doanh nghiệp có thể so sánh NPV của từng dự án để chọn phương án có NPV cao nhất, đảm bảo lợi ích tối đa.
• Xác định tính khả thi của dự án dài hạn: NPV đặc biệt hữu ích trong việc đánh giá các dự án có dòng tiền kéo dài nhiều năm, giúp doanh nghiệp dự báo và tối ưu hóa dòng tiền trong tương lai.
• Hỗ trợ quản lý rủi ro: Vì NPV có tính đến giá trị thời gian của tiền tệ, doanh nghiệp có thể sử dụng nó để đánh giá tác động của lạm phát, lãi suất và các biến động tài chính khác đến lợi nhuận dự án.
• Giúp doanh nghiệp đưa ra quyết định chiến lược:Dựa trên NPV, doanh nghiệp có thể định hướng chiến lược tài chính, phân bổ nguồn vốn hiệu quả và đưa ra quyết định mở rộng, đầu tư hoặc thoái vốn hợp lý.

>>> Đọc thêm một số chỉ số tài chính doanh nghiệp:

• Điểm hòa vốn là gì? Công thức tính và cách phân tích điểm hòa vốn
• ROA là gì ? Hướng dẫn cách tính và vận dụng ROA tại doanh nghiệp
• ROE là gì? Công thức tính và ý nghĩa của chỉ số ROE

3. Cách tính chỉ số NPV

Sau giải thích ở trên thì độc giả đã nắm được NPV là gì. Vậy cách tính chỉ số NPV như thế nào? Công thức tính chỉ số NPV như sau:

Trong đó:

• Bi: Các khoản thu của năm i (có thể là doanh thu thuần và giá trị thanh lý, thu hồi vốn lưu động…);
• Ci: Các khoản chi của năm i (có thể chi phí đầu tư ban đầu bỏ ra, cũng như chi phí vận hành hàng năm…);
• n : Số năm hoạt động của đời dự án;
• r : Tỷ suất chiết khấu được chọn.

Ví dụ : Một dự án có tổng vốn đầu tư ban đầu là 50 tỷ, thời gian hoạt động là 5 năm. Doanh thu và chi phí hàng năm như sau:

Giá trị còn lại của dự án là 10 tỷ. Tỷ suất chiết khấu là 15 %/năm. Xác định giá trị hiện tại ròng của dự án và nhận xét. 

Hướng dẫn thực hiện:

Ta có bảng sau:

Căn cứ vào công thức ta có NPV của dự án là:

Như vậy, nếu thực hiện dự án thì chủ đầu tư thu được lợi nhuận là 3.854205719 tỷ đồng.

4. Ưu nhược điểm của chỉ số NPV

NPV có 1 số ưu điểm cụ thể như sau:

• NPV cho phép đánh giá đúng lãi mà dự án có thể tạo ra khi đã bỏ qua chi phí vốn đầu tư ban đầu và các khoản chi phí khác, bao gồm cả việc tiền bị mất giá theo thời gian (lạm phát).
• Tính toán giá trị dòng tiền dựa trên yếu tố thời gian: Giá trị hiện tại ròng (NPV) cho phép nhà đầu tư đo lường giá trị dòng tiền tương lai theo thời gian, quy đổi các dòng tiền tương lai về hiện tại thông qua chiết khấu. Điều này giúp nhà đầu tư có cái nhìn rõ ràng hơn về chênh lệch giữa thu và chi ở thời điểm hiện tại, hỗ trợ việc đánh giá tính khả thi của dự án một cách thực tế hơn.
• Xem xét chi phí đầu tư ban đầu: NPV hỗ trợ nhà đầu tư trong việc đánh giá mức chi phí đầu tư cơ bản, bao gồm khoản chi lớn ban đầu hoặc chi phí đạt ngưỡng hoàn vốn. Việc cân nhắc những chi phí này giúp nhà đầu tư dự đoán chính xác hơn về lợi nhuận tiềm năng và thời gian thu hồi vốn, từ đó xác định được tính hấp dẫn của dự án.
• Hỗ trợ so sánh các lựa chọn đầu tư khác nhau: Với chỉ số NPV, nhà đầu tư dễ dàng so sánh nhiều dự án khác nhau để đánh giá lợi nhuận tiềm năng, chọn ra dự án có khả năng sinh lời cao nhất. Qua đó, NPV giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định đầu tư tối ưu, dựa trên cơ sở lợi ích kinh tế và mức độ rủi ro của từng dự án.
• Giảm thiểu rủi ro nhờ chiết khấu dòng tiền: NPV phản ánh cả yếu tố rủi ro bằng cách chiết khấu dòng tiền theo tỷ lệ phù hợp, giúp nhà đầu tư nhận diện và phòng ngừa rủi ro khi ra quyết định.

Nhờ những ưu điểm này, NPV không chỉ là công cụ đo lường lợi nhuận mà còn hỗ trợ nhà đầu tư tối ưu hóa quyết định tài chính, đảm bảo lợi ích lâu dài của doanh nghiệp

Bên cạnh những ưu điểm trêm, NPV cũng có một số nhược điểm nổi bật như sau:

• Phụ thuộc vào tỷ suất chiết khấu : Kết quả NPV thay đổi đáng kể nếu tỷ suất chiết khấu (lãi suất kỳ vọng) thay đổi. Nếu chọn sai tỷ suất chiết khấu, doanh nghiệp có thể đánh giá sai lợi ích của dự án.
• Không phản ánh quy mô dự án: Một dự án có NPV cao chưa chắc đã tốt hơn, vì nó có thể đòi hỏi một khoản đầu tư ban đầu rất lớn. Doanh nghiệp cần kết hợp NPV với các chỉ số khác như IRR (Tỷ suất hoàn vốn nội bộ) để có đánh giá toàn diện.
•  Khó áp dụng khi so sánh các dự án có thời gian khác nhau: Nếu một dự án kéo dài 5 năm và một dự án kéo dài 10 năm, so sánh NPV trực tiếp có thể không hợp lý vì số năm khác nhau sẽ ảnh hưởng đến tổng giá trị NPV.
• Không xét đến rủi ro thực tế: Dù NPV giúp đánh giá lợi nhuận kỳ vọng, nhưng nó không thể đo lường rủi ro thực tế như biến động thị trường, sự thay đổi công nghệ hay yếu tố cạnh tranh.

Nhìn chung, chỉ số NPV cũng tương tự như các chỉ số tài chính khác đều có những ưu, nhược điểm nhất định. Vì vậy, khi xem xét đánh giá để đưa ra quyết định đầu tư thì nhà đầu tư, kinh doanh hay chủ doanh nghiệp cần xem xét trên nhiều khía cạnh và kết hợp đánh giá cùng nhiều chỉ số khác để có quyết định phù hợp nhất.

5. Mối quan hệ giữa NPV và IRR

NPV (Giá trị hiện tại ròng) và IRR (Tỷ suất hoàn vốn nội bộ) đều là công cụ quan trọng giúp doanh nghiệp đánh giá tính khả thi của dự án đầu tư.

NPV đo lường giá trị lợi nhuận thực tế mà dự án tạo ra sau khi quy đổi dòng tiền về hiện tại, trong khi IRR là tỷ suất chiết khấu tại đó NPV = 0, tức là mức lãi suất tối đa mà dự án có thể chịu được trước khi trở nên không còn sinh lời.

Mối quan hệ giữa hai chỉ số này thể hiện rõ qua cách chúng phản ứng với tỷ suất chiết khấu. Khi tỷ suất chiết khấu thấp hơn IRR, NPV dương (dự án có lợi nhuận); ngược lại, nếu cao hơn IRR, NPV âm (dự án lỗ). Điều này có nghĩa là IRR giúp doanh nghiệp xác định mức lãi suất tối đa có thể chấp nhận để dự án vẫn có lợi nhuận, còn NPV giúp đo lường lợi ích tài chính cụ thể mà dự án mang lại.

Cách xác định hai chỉ số IRR và NPV cũng có điểm khác biệt:

• IRR xác định theo tỷ lệ %, hữu ích khi so sánh với chi phí vốn (WACC) để xác định xem dự án có đáng đầu tư hay không
• NPV xác định theo số tiền giúp doanh nghiệp so sánh lợi nhuận giữa các dự án có quy mô khác nhau

Tuy nhiên, IRR có thể gây hiểu lầm nếu dòng tiền không ổn định hoặc xuất hiện nhiều giá trị IRR, trong khi NPV đáng tin cậy hơn vì phản ánh rõ ràng giá trị tài chính thực tế.

Do đó, trong quá trình ra quyết định đầu tư, doanh nghiệp nên kết hợp cả hai chỉ số để có đánh giá toàn diện và chính xác hơn. NPV giúp xác định tổng lợi ích tài chính, còn IRR giúp đánh giá mức sinh lời so với chi phí vốn. Việc sử dụng đồng thời hai chỉ số này sẽ giúp doanh nghiệp lựa chọn các dự án đầu tư một cách tối ưu, đảm bảo hiệu quả kinh doanh trong dài hạn.

6. Những lưu ý khi sử dụng NPV

Khi sử dụng NPV trong đánh giá dự án đầu tư hoặc quyết định tài chính, cần lưu ý các điểm sau:

• Lựa chọn lãi suất chiết khấu phù hợp: Lãi suất chiết khấu đóng vai trò quyết định trong tính toán NPV, nên cần chọn lãi suất phản ánh đúng chi phí vốn hoặc mức độ rủi ro của dự án.
• Dự đoán dòng tiền chính xác: Dòng tiền tương lai là yếu tố quan trọng, vì vậy phải dự đoán chính xác các khoản thu và chi trong suốt thời gian dự án. Dự báo không chính xác sẽ dẫn đến NPV không đáng tin cậy.
• Xem xét độ nhạy của NPV: Phân tích độ nhạy giúp đánh giá NPV khi có sự thay đổi trong các giả định như lãi suất chiết khấu, dòng tiền, hoặc thời gian dự án. Điều này giúp nhận diện mức độ rủi ro của dự án.
• Thời gian dự án: Các dự án có thời gian dài hơn thường gặp rủi ro cao hơn do biến động kinh tế và thị trường. Cần xem xét kỹ lưỡng thời gian để xác định tác động lên giá trị NPV.
• Không chỉ dựa vào NPV: NPV chỉ là một chỉ số trong quyết định đầu tư. Nên kết hợp với các phương pháp khác như Tỷ suất hoàn vốn nội bộ (IRR) hoặc Thời gian thu hồi vốn (Payback Period) để có cái nhìn toàn diện hơn.
• Thay đổi môi trường kinh tế: Biến động về lạm phát, tỷ giá hối đoái hoặc thay đổi chính sách tài chính có thể ảnh hưởng đến dòng tiền và lãi suất chiết khấu, từ đó tác động đến NPV.

Những lưu ý này giúp đảm bảo việc tính toán NPV chính xác và phản ánh đúng giá trị thực tế của dự án, giúp ra quyết định đầu tư hiệu quả.

Kết luận

Giá trị hiện tại ròng (NPV) là một công cụ quan trọng trong lĩnh vực tài chính, giúp nhà đầu tư đánh giá tiềm năng và tính khả thi của các dự án đầu tư. NPV không chỉ cung cấp cái nhìn rõ ràng về lợi nhuận ròng sau khi trừ đi chi phí vốn mà còn giúp so sánh, lựa chọn các dự án một cách hiệu quả thông qua việc chiết khấu dòng tiền theo thời gian. Việc hiểu ý nghĩa và biết cách tính NPV sẽ giúp nhà đầu tư tối ưu hóa quyết định, giảm thiểu rủi ro, và gia tăng giá trị lâu dài. Qua đó, NPV trở thành một công cụ không thể thiếu đối với bất kỳ ai mong muốn đầu tư hiệu quả và bền vững.

Phần mềm kế toán online MISA AMIS mang đến giải pháp quản trị tài chính kế toán tổng thể vừa đơn giản, thông minh vừa an toàn chính xác. Doanh nghiệp có thể dễ dàng theo dõi hoạt động đầu tư vào công ty con với phần mềm MISA AMIS. Ngoài ra, phần mềm cho phép kế toán viên:

• Làm việc mọi lúc mọi nơi qua internet: giúp kế toán viên nói riêng và ban lãnh đạo doanh nghiệp nói chung có thể kịp thời đưa ra quyết định về vấn đề tài chính của doanh nghiệp.
• Hệ sinh thái kết nối: ngân hàng điện tử; Cơ quan Thuế; hệ thống quản trị bán hàng, nhân sự: giúp doanh nghiệp dễ dàng trong các nghĩa vụ thuế, hoạt động trơn tru, vận hành nhanh chóng
• Đầy đủ các nghiệp vụ kế toán: Đầy đủ 20 nghiệp vụ kế toán theo TT133 & TT200, từ Quỹ, Ngân hàng, Mua hàng, Bán hàng, Kho, Hóa đơn, Thuế, Giá thành,…
• Tự động nhập liệu: Tự động nhập liệu từ hóa đơn điện tử, nhập khẩu dữ liệu từ Excel giúp rút ngắn thời gian nhập chứng từ, tránh sai sót.
• ….

Kính mời Quý doanh nghiệp, Anh/Chị Kế toán doanh nghiệp đăng ký trải nghiệm miễn phí bản demo phần mềm kế toán online MISA AMIS 15 ngày full tính năng ngay hôm nay.

Tác giả tổng hợp: Phương Thanh