Điều kiện và hồ sơ dự thi chứng chỉ hành nghề kế toán mới nhất

Chứng chỉ hành nghề kế toán không chỉ là tấm vé thông hành giúp kế toán viên nâng cao trình độ chuyên môn mà còn là điều kiện bắt buộc để hành nghề trong lĩnh vực kế toán – kiểm toán. Đối với những ai muốn phát triển sự nghiệp trong ngành tài chính, việc sở hữu một chứng chỉ uy tín như CPA, CFA, CMA, CIA, ACCA hay chứng chỉ kế toán viên do Bộ Tài chính Việt Nam cấp sẽ mở ra nhiều cơ hội thăng tiến.

Vậy chứng chỉ hành nghề kế toán là gì? Những ai bắt buộc phải có chứng chỉ này? Điều kiện dự thi và hồ sơ cần chuẩn bị ra sao? Cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây để có cái nhìn rõ hơn về chứng chỉ hành nghề kế toán cũng như lựa chọn loại chứng chỉ phù hợp với mục tiêu nghề nghiệp của bạn.

1. Chứng chỉ hành nghề kế toán là gì?

Chứng chỉ hành nghề kế toán, hay còn gọi là chứng chỉ Kế toán viên (APC – Accounting Practice Certificate), là một chứng nhận hành nghề quan trọng do Bộ Tài chính Việt Nam cấp cho những cá nhân đã vượt qua kỳ thi theo tiêu chuẩn của Bộ. Chứng chỉ này là cơ sở để công nhận một kế toán viên chuyên nghiệp và đánh giá năng lực chuyên môn cũng như phẩm chất của người kế toán.

Chứng chỉ này cho phép người hành nghề đảm nhận các vị trí chuyên môn cao trong lĩnh vực kế toán tại các doanh nghiệp và tổ chức, đảm bảo người kế toán có đủ năng lực, kiến thức và đạo đức nghề nghiệp cần thiết.

Kỳ thi chứng chỉ hành nghề kế toán thường được tổ chức hàng năm, vào cuối năm khoảng tháng 10 hoặc 11, là thời điểm thuận lợi cho các ứng viên chuẩn bị ôn tập trước khi bước vào mùa quyết toán mới. Tuy nhiên, các sự kiện bất khả kháng như dịch bệnh có thể ảnh hưởng đến lịch trình tổ chức kỳ thi.

2. Đối tượng bắt buộc phải có chứng chỉ hành nghề kế toán

Không phải tất cả kế toán viên đều cần chứng chỉ hành nghề, nhưng một số đối tượng bắt buộc phải có để thực hiện công việc hợp pháp, bao gồm:

• Kế toán viên hành nghề: Cung cấp dịch vụ kế toán độc lập tại các doanh nghiệp.
• Kiểm toán viên: Làm việc trong các công ty kiểm toán, kiểm toán nội bộ hoặc tư vấn tài chính.
• Người đứng đầu bộ phận kế toán tại doanh nghiệp hoặc tổ chức tài chính.
• Những ai muốn thăng tiến lên vị trí CFO, Giám đốc tài chính hoặc Quản lý kế toán.

3. Top 5 chứng chỉ hành nghề kế toán có giá trị nhất

Dưới đây là 5 chứng chỉ hành nghề kế toán uy tín nhất, được công nhận rộng rãi tại Việt Nam và trên thế giới. Việc lựa chọn chứng chỉ phù hợp phụ thuộc vào mục tiêu nghề nghiệp, định hướng phát triển và yêu cầu công việc của từng cá nhân.

3.1. Chứng chỉ kế toán viên do Bộ tài chính Việt Nam cấp (APC – Accounting Practice Certificate)

Chứng chỉ APC do Bộ Tài chính Việt Nam cấp, là chứng chỉ bắt buộc đối với những ai muốn hành nghề kế toán độc lập trong nước. Đây cũng là điều kiện cần để đảm nhiệm vị trí kế toán trưởng tại các doanh nghiệp.

Lợi ích của chứng chỉ APC:

• Được phép cung cấp dịch vụ kế toán, tư vấn tài chính theo quy định của pháp luật.
• Tăng cơ hội thăng tiến lên các vị trí như kế toán trưởng, giám đốc tài chính trong doanh nghiệp Việt Nam.
• Là điều kiện quan trọng để mở công ty dịch vụ kế toán.

Nhược điểm:

• Chỉ có giá trị trong phạm vi Việt Nam, không có tính quốc tế.
• Nội dung đào tạo tập trung vào hệ thống kế toán Việt Nam, ít ứng dụng trong các doanh nghiệp đa quốc gia.

3.2. Chứng chỉ CPA – chứng chỉ kiểm toán viên (Certified public accountant)

CPA là chứng chỉ kiểm toán công chứng danh giá nhất trong ngành kế toán – kiểm toán, được cấp bởi các hiệp hội kế toán công chứng trên thế giới như AICPA (Mỹ), CPA Australia, CPA Canada và CPA Việt Nam.

Lợi ích của chứng chỉ CPA:

• Được công nhận rộng rãi trên toàn cầu, đặc biệt tại Mỹ, Úc, Canada.
• Là điều kiện bắt buộc để hành nghề kiểm toán và làm việc tại các công ty kiểm toán lớn như Big 4 (Deloitte, PwC, EY, KPMG).
• Giúp kế toán viên nâng cao chuyên môn về kiểm toán, thuế, tài chính doanh nghiệp.

Nhược điểm:

• Yêu cầu kinh nghiệm làm việc từ 2-3 năm trước khi thi.
• Quá trình học và thi kéo dài, chi phí cao.

3.3. Chứng chỉ CFA – Chartered financial analyst (Phân tích tài chính)

Chứng chỉ CFA do Viện CFA Hoa Kỳ cấp, không chuyên sâu về kế toán mà tập trung vào phân tích tài chính, quản trị đầu tư và quản lý rủi ro. Đây là chứng chỉ quan trọng đối với những ai muốn làm việc trong lĩnh vực ngân hàng, tài chính doanh nghiệp và đầu tư.

Lợi ích của chứng chỉ CFA:

• Được công nhận trên toàn cầu trong lĩnh vực tài chính, đầu tư.
• Giúp người sở hữu dễ dàng thăng tiến lên vị trí giám đốc tài chính (CFO), chuyên gia phân tích tài chính, quản lý quỹ.
• Tăng khả năng tiếp cận với các cơ hội làm việc tại ngân hàng, công ty chứng khoán, quỹ đầu tư.

Nhược điểm:

• Không chuyên sâu về kế toán hay kiểm toán, không phù hợp nếu mục tiêu là trở thành kế toán trưởng hoặc kiểm toán viên.
• Yêu cầu thời gian học dài, với 3 cấp độ thi kéo dài từ 2-4 năm.

3.4. Chứng chỉ CMA ( Certified Management Accountant)

Chứng chỉ CMA do Viện Kế toán Quản trị Hoa Kỳ (IMA) cấp, tập trung vào kế toán quản trị, giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chi phí và đưa ra quyết định tài chính chiến lược. Đây là chứng chỉ phù hợp với kế toán trưởng, giám đốc tài chính hoặc những ai làm trong lĩnh vực kế toán quản trị.

Lợi ích của chứng chỉ CMA:

• Chuyên sâu về quản trị tài chính, kiểm soát chi phí, lập kế hoạch ngân sách.
• Được công nhận tại nhiều quốc gia, đặc biệt là Mỹ, Canada, châu Âu và châu Á.
• Hỗ trợ thăng tiến lên vị trí CFO hoặc quản lý tài chính doanh nghiệp.

Nhược điểm:

• Không chuyên sâu về kiểm toán hoặc thuế, không phù hợp với kiểm toán viên hoặc kế toán thuế.
• Học phí và lệ phí thi tương đối cao.

3.5. Chứng chỉ CIA – Certified Internal Auditor 

Chứng chỉ CIA là chứng chỉ kiểm toán nội bộ uy tín do Viện Kiểm toán Nội bộ Hoa Kỳ (IIA) cấp. Chứng chỉ này dành cho những ai muốn làm kiểm toán nội bộ trong các tập đoàn lớn, giúp doanh nghiệp kiểm soát rủi ro và tuân thủ quy định tài chính.

Lợi ích của chứng chỉ CIA:

• Được công nhận rộng rãi trong lĩnh vực kiểm toán nội bộ và quản trị rủi ro.
• Giúp nâng cao chuyên môn về đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ, phòng chống gian lận tài chính.
• Gia tăng cơ hội làm việc tại các tập đoàn đa quốc gia, ngân hàng và tổ chức tài chính lớn.

Nhược điểm:

• Không phù hợp với những ai muốn làm kế toán doanh nghiệp hoặc kiểm toán độc lập.
• Học phí và lệ phí thi cao, quá trình thi có tính cạnh tranh cao.

4. Điều kiện thi chứng chỉ hành nghề kế toán

Điều kiện dự thi để lấy chứng chỉ kế toán viên theo quy định của Thông tư 91/2017/TT-BTC của Bộ Tài chính Việt Nam bao gồm những yêu cầu sau:

• Phẩm chất đạo đức nghề nghiệp: Người dự thi phải có đạo đức nghề nghiệp tốt, trung thực, liêm khiết, và có ý thức tuân thủ pháp luật.
• Về văn bằng, chứng chỉ:
  • Người dự thi phải có bằng tốt nghiệp đại học trở lên chuyên ngành Tài chính, Ngân hàng, Kế toán, hoặc Kiểm toán.
  • Hoặc, có bằng đại học chuyên ngành khác nhưng đã học các môn liên quan đến Tài chính, Kế toán, Kiểm toán với tổng số đơn vị học trình từ 7% trở lên so với tổng số học trình cả khóa.
  • Hoặc, có bằng tốt nghiệp đại học chuyên ngành khác và đã hoàn thành các khoá học do tổ chức nghề nghiệp quốc tế về kế toán, kiểm toán cấp theo quy định tại Điều 9 Thông tư 91/2017/TT-BTC.
• Thời gian công tác: Cần có ít nhất 36 tháng kinh nghiệm làm việc thực tế trong lĩnh vực tài chính, kế toán, hoặc kiểm toán, tính từ tháng tốt nghiệp trên bằng đến thời điểm đăng ký dự thi.
• Hồ sơ dự thi và chi phí: Phải nộp đầy đủ hồ sơ dự thi và chi phí theo quy định.
• Điều kiện khác: Người dự thi không thuộc các trường hợp bị cấm hành nghề kế toán, không đang trong quá trình chấp hành án phạt tù, không bị truy cứu trách nhiệm hình sự, và không phải người chưa thành niên hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự.

Những yêu cầu này nhằm đảm bảo người dự thi có đủ năng lực và đạo đức nghề nghiệp cần thiết để đáp ứng các yêu cầu chuyên môn và pháp lý trong lĩnh vực kế toán.

Chi tiết điều kiện dự thi, hồ sơ thi được quy định cụ thể trong Thông tư 91/2017/TT-BTC.

5. Các môn thi và hồ sơ dự thi  chứng chỉ hành nghề kế toán

Về môn thi, đối với chứng chỉ kế toán viên APC do Bộ Tài chính Việt Nam cấp thì người dự thi phải trải qua 4 môn:

• Môn Pháp luật về kinh tế và Luật Doanh nghiệp
• Môn Thuế và quản lý thuế nâng cao
• Môn Tài chính và quản lý tài chính nâng cao
• Môn Kế toán tài chính, kế toán quản trị nâng cao

Theo thông tư 91/2017/TT-BTC, mỗi môn chia làm 2 phần

• Phần lý thuyết
• Phần ứng dụng vào bài tập tình huống (phần tự luận thi trong 180p)

Về hồ sơ dự thi, để dự thi lấy chứng chỉ kế toán viên tại Việt Nam, hồ sơ dự thi được phân chia theo các trường hợp cụ thể như sau:

Đối với thí sinh dự thi lần đầu:

• Phiếu đăng ký dự thi: Có xác nhận của cơ quan, đơn vị nơi đang công tác hoặc của Ủy ban nhân dân địa phương nơi cư trú, dán ảnh màu cỡ 3×4 cm và đóng dấu giáp lai. Kèm theo giấy xác nhận về thời gian công tác thực tế trong lĩnh vực tài chính, kế toán, kiểm toán, có chữ ký của người đại diện theo pháp luật (hoặc người được ủy quyền) và đóng dấu xác nhận của cơ quan, đơn vị.
• Bản sao có chứng thực giấy tờ tùy thân: Giấy chứng minh nhân dân, thẻ căn cước công dân hoặc hộ chiếu.
• Sơ yếu lý lịch: Có xác nhận của cơ quan, đơn vị nơi đang công tác hoặc Ủy ban nhân dân địa phương nơi cư trú.
• Bản sao văn bằng, chứng chỉ: Bằng tốt nghiệp đại học trở lên về chuyên ngành Tài chính, Ngân hàng, Kế toán, Kiểm toán, có xác nhận của tổ chức cấp hoặc cơ quan công chứng. Nếu tốt nghiệp các chuyên ngành khác, cần nộp kèm bảng điểm có chứng thực, ghi rõ số đơn vị học trình (hoặc tiết học) của tất cả các môn học.
• 03 ảnh màu cỡ 3×4 cm mới chụp trong vòng 6 tháng và 02 phong bì có dán tem và ghi rõ họ tên, địa chỉ của người nhận.

Đối với thí sinh thi lại hoặc thi bổ sung:

• Phiếu đăng ký dự thi: Có xác nhận của cơ quan, đơn vị nơi đang công tác hoặc của Ủy ban nhân dân địa phương nơi cư trú, dán ảnh màu cỡ 3×4 cm và đóng dấu giáp lai.
• Bản sao giấy chứng nhận điểm thi: Của các kỳ thi trước do Hội đồng thi thông báo.
• 03 ảnh màu cỡ 3×4 cm mới chụp trong vòng 6 tháng và 02 phong bì có dán tem và ghi rõ họ tên, địa chỉ của người nhận..

Đối với thí sinh có chứng chỉ chuyên gia kế toán hoặc kiểm toán viên nước ngoài:

• Phiếu đăng ký dự thi: Dán ảnh màu cỡ 3×4 cm mới chụp trong vòng 6 tháng.
• Bản sao và bản dịch có chứng thực: Chứng chỉ chuyên gia kế toán hoặc kiểm toán viên nước ngoài.
• Tài liệu chứng minh hội viên: Chứng minh thí sinh là hội viên chính thức của tổ chức nghề nghiệp quốc tế.
• Sơ yếu lý lịch: Có xác nhận của cơ quan, đơn vị nơi đang công tác hoặc Ủy ban nhân dân địa phương nơi cư trú.
• Tài liệu bổ sung: Chứng minh đáp ứng các điều kiện theo quy định đối với tổ chức nghề nghiệp nước ngoài.
• 03 ảnh màu cỡ 3×4 cm mới chụp trong vòng 6 tháng và 02 phong bì có dán tem và ghi rõ họ tên, địa chỉ của người nhận.

Lưu ý: Mẫu hồ sơ dự thi được đăng tải trên các trang web chính thức của Bộ Tài chính, Hội Kiểm toán viên hành nghề Việt Nam (VACPA), và Hiệp hội Kế toán và Kiểm toán Việt Nam (VAA).

6. Giải đáp một số thắc mắc về chứng chỉ hành nghề kế toán

Sự khác nhau giữa chứng chỉ APC và CPA?

Chứng chỉ hành nghề kế toán (APC) và Chứng chỉ hành nghề kiểm toán (CPA) Việt Nam (hay còn gọi là chứng chỉ kiểm toán viên) là hai loại chứng chỉ hoàn toàn khác biệt nhưng lại rất dễ bị nhầm lẫn, đặc biệt là các bạn sinh viên và người mới ra trường. Để phân biệt hai loại chứng chỉ này, có thể dựa trên một số tiêu chí như sau:

Trường hợp nào bị thu hồi chứng chỉ hành nghề kế toán?

Chứng chỉ kế toán viên có thể bị thu hồi trong các trường hợp sau, theo quy định tại Điều 23 Thông tư 91/2017/TT-BTC:

• Kê khai không trung thực: Người dự thi đã khai báo sai sự thật về quá trình và thời gian làm việc, kinh nghiệm công tác trong hồ sơ để đủ điều kiện dự thi lấy chứng chỉ kế toán viên.
• Sửa chữa, giả mạo hoặc gian lận về bằng cấp, chứng chỉ: Thực hiện việc chỉnh sửa, làm giả hoặc có hành vi gian lận liên quan đến bằng cấp, chứng chỉ nhằm đáp ứng điều kiện dự thi.
• Thi hộ hoặc nhờ người khác thi hộ: Tham gia thi thay cho người khác hoặc nhờ người khác thi thay trong kỳ thi lấy chứng chỉ kế toán viên.
• Các trường hợp khác theo quy định của pháp luật: Bao gồm nhưng không giới hạn các hành vi vi phạm pháp luật khác liên quan đến việc cấp và sử dụng chứng chỉ kế toán viên.

Việc thu hồi chứng chỉ kế toán viên thuộc thẩm quyền của Bộ Tài chính. Khi chứng chỉ bị thu hồi, người sở hữu không được tiếp tục hành nghề kế toán và phải nộp lại chứng chỉ cho cơ quan có thẩm quyền.

Kết luận

Chứng chỉ hành nghề kế toán là công cụ quan trọng giúp kế toán viên khẳng định năng lực chuyên môn và nâng cao giá trị bản thân trong môi trường làm việc cạnh tranh. Dù bạn đang hướng tới việc trở thành kế toán trưởng, kiểm toán viên, chuyên gia tài chính hay CFO, việc sở hữu một chứng chỉ uy tín như CPA, CFA, CMA, CIA, ACCA sẽ giúp bạn có lợi thế vượt trội.

Bên cạnh việc nâng cao trình độ chuyên môn, việc ứng dụng phần mềm kế toán online MISA AMIS sẽ giúp kế toán làm việc hiệu quả hơn, tối ưu quy trình kế toán – tài chính cho doanh nghiệp. Cụ thể, phần mềm cho phép:

• Tự động hạch toán: Hệ thống tự động ghi nhận và xử lý các nghiệp vụ kế toán như thu – chi, mua – bán hàng, xuất hóa đơn.
• Kết nối trực tiếp với ngân hàng và hóa đơn điện tử: Giúp kế toán viên dễ dàng đối chiếu sổ sách, kiểm soát dòng tiền.
• Báo cáo tài chính theo thời gian thực: Cung cấp các báo cáo tổng quan về tình hình tài chính, giúp lãnh đạo ra quyết định kịp thời.
• Làm việc mọi lúc, mọi nơi: Hỗ trợ truy cập trên nhiều thiết bị, không cần cài đặt phần mềm, chỉ cần có kết nối internet.
• Đáp ứng đầy đủ quy định kế toán Việt Nam: Tích hợp đầy đủ các biểu mẫu báo cáo theo Thông tư 200, Thông tư 133 của Bộ Tài chính.

Hãy nhanh tay đăng ký sử dụng thử miễn phí 15 ngày bản demo phần mềm kế toán online MISA AMIS ngay hôm nay!