Báo cáo dòng tiền là gì? Cách lập báo cáo dòng tiền

Báo cáo dòng tiền là công cụ không thể thiếu giúp theo dõi sự biến động của tiền mặt và đánh giá sức khỏe tài chính thực tế. Bài viết dưới đây MISA AMIS sẽ giúp bạn hiểu rõ báo cáo dòng tiền là gì, , cấu trúc chuẩn gồm những gì, các mẫu báo cáo cũng như hướng dẫn lập báo cáo dòng tiền theo từng bước.

1. Báo cáo dòng tiền là gì?

Báo cáo dòng tiền là báo cáo tài chính phản ánh dòng tiền vào và ra của doanh nghiệp qua ba hoạt động: kinh doanh, đầu tư và tài chính. Việc nắm bắt chính xác dòng tiền giúp các nhà quản lý có cái nhìn tổng quan về tình hình tài chính, từ đó xây dựng chiến lược phù hợp cho doanh nghiệp.

Mục đích chính của báo cáo dòng tiền là giúp doanh nghiệp theo dõi dòng tiền thực tế, phân tích các nguồn thu và chi trong một kỳ. Nó giúp các nhà quản lý kiểm soát chi phí, thanh toán nợ, và đưa ra các quyết định đầu tư dựa trên dòng tiền sẵn có.

2. Tại sao doanh nghiệp cần báo cáo dòng tiền?

Báo cáo dòng tiền không chỉ là một phần của hệ thống kế toán mà còn là công cụ chiến lược giúp doanh nghiệp kiểm soát tài chính hiệu quả. Dưới đây là những lý do vì sao doanh nghiệp cần báo cáo dòng tiền.

• Quản lý dòng tiền: Tầm quan trọng của việc theo dõi tiền vào và ra: Báo cáo dòng tiền giúp doanh nghiệp nắm bắt chính xác các khoản thu, chi trong quá trình hoạt động. Việc theo dõi dòng tiền giúp nhà quản lý có thể dự đoán kịp thời các tình huống tài chính, tránh được tình trạng thiếu tiền mặt ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh.
• Đánh giá khả năng thanh toán: Báo cáo dòng tiền là công cụ đắc lực giúp doanh nghiệp kiểm soát khả năng thanh toán các khoản nợ ngắn hạn và dài hạn. Từ đó, giúp doanh nghiệp xác định thời điểm cần huy động vốn, thanh toán nợ hoặc tái cấu trúc tài chính.
• Hỗ trợ quyết định đầu tư: Một báo cáo dòng tiền rõ ràng giúp các nhà quản lý biết doanh nghiệp có đủ tiền để đầu tư vào các dự án dài hạn hay không. Việc hiểu rõ dòng tiền sẽ giúp các quyết định đầu tư trở nên sáng suốt và giảm thiểu rủi ro tài chính.
• Dự báo tài chính: Báo cáo dòng tiền không chỉ giúp theo dõi hiện tại mà còn giúp doanh nghiệp dự đoán các khoản thu chi trong tương lai. Điều này giúp các nhà quản lý lập kế hoạch tài chính dài hạn và giảm thiểu tình trạng thiếu hụt tiền mặt trong các kỳ tiếp theo.

3. Cấu trúc của báo cáo dòng tiền

Khi lập báo cáo dòng tiền, doanh nghiệp cần đảm bảo báo cáo phản ánh chính xác các biến động tiền mặt trong một kỳ kế toán nhất định. Một báo cáo dòng tiền tiêu chuẩn thường bao gồm 5 thành phần cốt lõi, giúp thể hiện đầy đủ và rõ ràng tình hình tài chính thực tế của doanh nghiệp. Dưới đây là cấu trúc chi tiết của một báo cáo dòng tiền cơ bản:

Dòng tiền vào

Đây là phần đầu tiên và quan trọng nhất trong báo cáo dòng tiền. Khoản mục dòng tiền vào thể hiện toàn bộ các khoản tiền mà doanh nghiệp thu được trong kỳ từ các hoạt động kinh doanh chính và phụ. Bao gồm:

• Tiền thu từ bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ
• Tiền thu từ khách hàng
• Các khoản hoàn thuế, hoàn ứng
• Tiền thu từ các khoản đầu tư tài chính (nếu có)

Đây là nguồn tài chính giúp duy trì và phát triển hoạt động kinh doanh. Việc theo dõi dòng tiền vào giúp doanh nghiệp đánh giá khả năng tạo ra tiền mặt từ hoạt động kinh doanh cốt lõi.

Dòng tiền ra

Dòng tiền ra thể hiện toàn bộ các khoản chi tiêu bằng tiền mặt trong kỳ – bao gồm cả chi phí vận hành và các khoản chi cho đầu tư hoặc tài chính. Các khoản dòng tiền ra bao gồm:

• Chi trả nhà cung cấp, nguyên vật liệu
• Chi lương, thưởng, bảo hiểm cho nhân viên
• Chi phí vận hành: thuê mặt bằng, điện nước, marketing, hành chính
• Trả nợ gốc và lãi vay ngân hàng
• Mua tài sản cố định hoặc đầu tư dài hạn

Việc kiểm soát chặt dòng tiền ra là yếu tố then chốt để tránh tình trạng “lãi ảo nhưng âm tiền mặt” – nguyên nhân khiến nhiều doanh nghiệp phá sản dù vẫn có lãi trên báo cáo.

Dòng tiền thuần trong kỳ

Dòng tiền thuần (net cash flow) là phần chênh lệch giữa dòng tiền vào và dòng tiền ra trong kỳ. Đây là chỉ số then chốt phản ánh doanh nghiệp đang tạo ra hay tiêu hao tiền mặt trong kỳ tài chính.

Công thức tính:

Dòng tiền thuần = Dòng tiền vào – Dòng tiền ra

Nếu dòng tiền thuần dương: doanh nghiệp đang tạo ra nhiều tiền mặt hơn mức chi, khả năng thanh khoản tốt. Ngược lại, dòng tiền thuần âm: doanh nghiệp chi tiêu nhiều hơn số tiền thu được, có thể gặp rủi ro thanh khoản nếu kéo dài.

Tiền tồn đầu kỳ

Đây là số tiền mặt doanh nghiệp có tại thời điểm đầu kỳ báo cáo. Khoản này thường được lấy từ số dư cuối kỳ của kỳ trước, do kế toán chuyển sang.

Đây là cơ sở để tính toán tình hình tiền mặt trong kỳ mới và so sánh sự tăng giảm dòng tiền qua thời gian.

Tiền tồn cuối kỳ

Là số dư tiền mặt tại thời điểm kết thúc kỳ báo cáo. Được tính theo công thức:

Tiền tồn cuối kỳ = Tiền tồn đầu kỳ + Dòng tiền thuần trong kỳ

Đây là số liệu cực kỳ quan trọng để đánh giá sức khỏe tài chính của doanh nghiệp tại thời điểm cuối kỳ:

• Nếu số dư cao → doanh nghiệp có khả năng thanh toán tốt
• Nếu số dư thấp → cần xem xét lại khả năng kiểm soát chi tiêu hoặc hiệu quả kinh doanh

4. Các mẫu báo cáo dòng tiền phổ biến hiện nay

Trong quá trình quản trị tài chính doanh nghiệp, việc sử dụng đúng mẫu báo cáo dòng tiền sẽ giúp nhà quản lý dễ dàng theo dõi tình hình thu – chi tiền mặt, từ đó đưa ra các quyết định tài chính chính xác hơn. Dưới đây là 3 mẫu báo cáo dòng tiền phổ biến hiện nay được nhiều doanh nghiệp áp dụng, tùy theo mục đích sử dụng và quy mô hoạt động.

4.1. Mẫu báo cáo dòng tiền File Excel

Đây là mẫu báo cáo dòng tiền được thiết kế sẵn trên Excel, bám sát theo chuẩn mực kế toán Việt Nam. Báo cáo dòng tiền giúp theo dõi lịch sử dòng tiền chi ram, thu vào.

Tải báo cáo dòng tiền file excel tại đây

4.2 Mẫu báo cáo dòng tiền nội bộ

Đây là mẫu báo cáo được tinh giản, chủ yếu phục vụ mục đích quản lý nội bộ, không đòi hỏi quá nhiều thuật ngữ chuyên môn. Mẫu báo cáo này được dùng để phân tích cũng như thể hiện dòng tiền hiện có của doanh nghiệp

Tải mẫu báo cáo dòng tiền nội bộ tại đây

4.3 Mẫu báo cáo quản trị dòng tiền

Mẫu báo cáo này có thể tùy biến theo tuần hoặc tháng, giúp ban lãnh đạo doanh nghiệp kiểm soát sát sao dòng tiền lưu chuyển thực tế. Đồng thời, từ báo cáo này doanh nghiệp sẽ chủ động hơn khi ước tính chi phí, lợi nhuận và tối ưu được hiệu quả trong sản xuất và kinh doanh

Tải mẫu báo cáo quản trị dòng tiền tại đây

5. Cách lập báo cáo dòng tiền

Lập báo cáo dòng tiền là một quy trình quan trọng giúp doanh nghiệp theo dõi và quản lý dòng tiền của mình. Để lập báo cáo dòng tiền, có hai phương pháp chủ yếu mà doanh nghiệp có thể lựa chọn tùy theo nhu cầu và yêu cầu tài chính của mình.

5.1 Phương pháp lập báo cáo dòng tiền

Phương pháp trực tiếp: Liệt kê từng khoản thu và chi tiền mặt

Phương pháp trực tiếp là cách đơn giản nhất để lập báo cáo dòng tiền. Trong phương pháp này, tất cả các khoản thu và chi tiền mặt từ hoạt động kinh doanh, đầu tư và tài chính đều được liệt kê chi tiết. Ví dụ, nếu doanh nghiệp thu được tiền từ khách hàng, hay chi tiền cho nhà cung cấp, tất cả những giao dịch này sẽ được ghi nhận rõ ràng.

• Ưu điểm: Phương pháp này dễ hiểu, dễ áp dụng và cung cấp cái nhìn trực tiếp về dòng tiền vào và ra.
• Nhược điểm: Phương pháp này yêu cầu doanh nghiệp phải theo dõi và ghi chép chi tiết các giao dịch tiền mặt hàng ngày.

Phương pháp gián tiếp: Bắt đầu từ lợi nhuận ròng và điều chỉnh theo các yếu tố phi tiền tệ

Khác với phương pháp trực tiếp, phương pháp gián tiếp bắt đầu từ lợi nhuận ròng của doanh nghiệp và điều chỉnh theo các yếu tố phi tiền tệ như khấu hao, thay đổi trong tài sản và nợ phải trả. Ví dụ, nếu công ty có lợi nhuận ròng nhưng lại không thu tiền mặt từ khách hàng ngay lập tức, những thay đổi này sẽ được điều chỉnh vào báo cáo dòng tiền.

• Ưu điểm: Phương pháp này dễ dàng sử dụng hơn cho các doanh nghiệp lớn hoặc các công ty có các giao dịch phi tiền tệ phức tạp.
• Nhược điểm: Không trực tiếp phản ánh dòng tiền thực tế, vì vậy đôi khi có thể gây khó khăn trong việc hiểu rõ tình hình tài chính thực sự của doanh nghiệp.

5.2 Các bước lập báo cáo dòng tiền

Dù bạn chọn phương pháp nào, các bước cơ bản để lập báo cáo dòng tiền sẽ tương đối giống nhau. Dưới đây là các bước bạn cần thực hiện:

 

Bước 1: Xác định các nguồn thu và chi tiền trong kỳ

Đầu tiên, bạn cần xác định các khoản thu và chi tiền trong kỳ báo cáo. Điều này bao gồm việc liệt kê tất cả các khoản thu từ hoạt động kinh doanh, các khoản chi trả cho nhà cung cấp, lương nhân viên, chi phí vận hành, và các khoản thu từ các hoạt động đầu tư hoặc tài chính (như vay mượn, trả nợ, huy động vốn…).

Ví dụ: Tiền thu từ khách hàng, tiền chi cho nguyên liệu sản xuất, chi trả lương cho nhân viên.

Bước 2: Tính toán dòng tiền thuần

Sau khi xác định các nguồn thu và chi, bước tiếp theo là tính toán dòng tiền thuần. Dòng tiền thuần là sự chênh lệch giữa tổng số tiền thu và tổng số tiền chi trong kỳ. Đây là bước quan trọng giúp bạn biết được doanh nghiệp của mình có tạo ra đủ tiền mặt để duy trì hoạt động hay không.

Ví dụ: Nếu doanh nghiệp thu 1 tỷ đồng từ khách hàng nhưng chi trả 800 triệu đồng cho nhà cung cấp và chi phí vận hành, thì dòng tiền thuần là 200 triệu đồng.

Bước 3: Cập nhật số dư đầu kỳ và cuối kỳ

Cuối cùng, bạn cần cập nhật số dư tiền mặt của doanh nghiệp ở đầu kỳ và cuối kỳ. Việc này giúp bạn đánh giá được mức độ tăng giảm của tiền mặt trong kỳ báo cáo.

Ví dụ: Nếu số dư tiền mặt đầu kỳ là 500 triệu đồng và dòng tiền thuần là 200 triệu đồng, số dư cuối kỳ sẽ là 700 triệu đồng. Điều này cho thấy doanh nghiệp đã có một kỳ kinh doanh có lãi về mặt dòng tiền.

6. Các lưu ý quan trọng khi lập báo cáo dòng tiền

Lập báo cáo dòng tiền là một công việc quan trọng giúp doanh nghiệp theo dõi tình hình tài chính, đảm bảo hoạt động kinh doanh suôn sẻ và đưa ra các quyết định tài chính đúng đắn. Tuy nhiên, để báo cáo dòng tiền chính xác và hiệu quả, doanh nghiệp cần lưu ý một số yếu tố quan trọng. Dưới đây là các lưu ý không thể bỏ qua khi lập báo cáo dòng tiền.

• Cập nhật báo cáo dòng tiền thường xuyên: Báo cáo dòng tiền cần được cập nhật định kỳ, có thể là hàng tháng, hàng quý hoặc theo từng kỳ báo cáo tài chính của doanh nghiệp. Việc cập nhật thường xuyên giúp bạn theo dõi kịp thời dòng tiền vào và ra, từ đó đưa ra các biện pháp điều chỉnh nếu phát hiện các bất thường trong tài chính doanh nghiệp. Một báo cáo dòng tiền cũ hoặc không được cập nhật sẽ không phản ánh đúng tình hình thực tế, gây khó khăn cho việc ra quyết định tài chính.
• Đảm bảo tính minh bạch trong báo cáo: Một báo cáo dòng tiền hiệu quả không thể thiếu tính minh bạch. Mọi khoản thu, chi trong báo cáo cần phải được ghi chép rõ ràng, chính xác và đầy đủ. Các khoản chi phí hay nguồn thu không được phép bỏ sót hay ghi thiếu. Ngoài ra, cần phải ghi rõ ràng các khoản chi phi tiền tệ, như khấu hao tài sản, thay đổi trong tài sản và nợ phải trả.
• Phân biệt rõ ràng giữa các loại dòng tiền: Khi lập báo cáo dòng tiền, doanh nghiệp cần phân biệt rõ ràng giữa các dòng tiền đến từ hoạt động kinh doanh, hoạt động đầu tư và hoạt động tài chính. Mỗi loại dòng tiền sẽ có ảnh hưởng khác nhau đến tình hình tài chính của doanh nghiệp. Do đó, việc phân loại và ghi chép chính xác các dòng tiền này giúp doanh nghiệp dễ dàng đánh giá hiệu quả tài chính trong từng lĩnh vực hoạt động.
• Kiểm tra và đối chiếu với các báo cáo tài chính khác: Để đảm bảo tính chính xác của báo cáo dòng tiền, bạn cần kiểm tra và đối chiếu với các báo cáo tài chính khác như báo cáo lãi lỗ và bảng cân đối kế toán. Những sự khác biệt hoặc bất hợp lý giữa các báo cáo có thể là dấu hiệu của sai sót trong việc ghi nhận các giao dịch, điều này sẽ ảnh hưởng đến độ chính xác của báo cáo dòng tiền.
• Đảm bảo tính hợp lý trong các dự báo tài chính: Khi lập báo cáo dòng tiền, doanh nghiệp thường cần dự báo dòng tiền trong tương lai để lập kế hoạch tài chính. Tuy nhiên, các dự báo này cần phải dựa trên dữ liệu thực tế và hợp lý. Doanh nghiệp cần phải tính toán một cách cẩn thận về mức độ khả thi của các dự báo, tránh tình trạng dự báo quá lạc quan hoặc quá bi quan.
• Thường xuyên rà soát và điều chỉnh chiến lược tài chính: Báo cáo dòng tiền không phải là tài liệu “một lần và xong”, mà cần phải được rà soát thường xuyên và điều chỉnh theo tình hình thực tế. Thị trường luôn biến động, và các yếu tố ảnh hưởng đến dòng tiền của doanh nghiệp có thể thay đổi bất kỳ lúc nào. Do đó, doanh nghiệp cần linh hoạt trong việc điều chỉnh chiến lược tài chính và báo cáo dòng tiền khi cần thiết.

Kết luận

Báo cáo dòng tiền không chỉ đơn thuần là một tài liệu kế toán, mà còn là công cụ chiến lược giúp doanh nghiệp kiểm soát tài chính, dự báo dòng tiền và ra quyết định đầu tư chính xác. Việc nắm rõ cấu trúc báo cáo dòng tiền, áp dụng đúng phương pháp lập và lựa chọn mẫu phù hợp sẽ giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả quản lý tài chính, giảm thiểu rủi ro mất cân đối dòng tiền.

Để đơn giản hóa quy trình lập báo cáo dòng tiền và quản lý tài chính hiệu quả hơn, các doanh nghiệp nên sử dụng phần mềm kế toán online MISA AMIS. Đây là giải pháp kế toán hiện đại được nhiều doanh nghiệp Việt Nam tin dùng với những tính năng nổi bật:
Tự động tổng hợp và lập báo cáo dòng tiền theo thời gian thực

• Kết nối trực tiếp với ngân hàng, đồng bộ giao dịch thu – chi
• Báo cáo tài chính, báo cáo thuế, báo cáo quản trị đầy đủ theo chuẩn mực kế toán Việt Nam
• Truy cập và quản lý dữ liệu kế toán mọi lúc, mọi nơi qua nền tảng cloud
• Bảo mật cao, dữ liệu lưu trữ an toàn, có phân quyền rõ ràng cho từng người dùng

Phần mềm kế toán online MISA AMIS là lựa chọn tối ưu giúp doanh nghiệp không chỉ đơn giản hóa công tác kế toán mà còn chủ động kiểm soát dòng tiền, lập kế hoạch tài chính và phát triển bền vững trong kỷ nguyên số.

Đăng ký dùng thử miễn phí phần mềm kế toán trong 15 ngày ngay hôm nay