Dù công nghệ và trí tuệ nhân tạo (AI) ngày càng chiếm ưu thế, nhưng interpersonal skills – những kỹ năng “thuộc về con người” này lại đóng vai trò quyết định trong việc xây dựng mối quan hệ bền vững, tạo ra môi trường làm việc tích cực và tăng cường sự gắn kết trong tổ chức.
Trong bài viết này, MISA AMIS sẽ giúp các lãnh đạo và quản lý nhân sự hiểu rõ hơn về interpersonal skills là gì, tại sao chúng quan trọng đối với thành công của tổ chức, và các chiến lược phát triển kỹ năng này để nâng cao hiệu quả công việc và tạo dựng một đội ngũ vững mạnh.
1. Interpersonal Skills Là Gì?
Interpersonal skills (tạm dịch là năng lực liên kết giữa các cá nhân) là khả năng giao tiếp, tương tác và xây dựng mối quan hệ với người khác hiệu quả trong môi trường làm việc và cuộc sống. Những kỹ năng này bao gồm: khả năng lắng nghe, đồng cảm, thuyết phục, giải quyết xung đột…
Trong bối cảnh hiện nay – nơi sự cộng tác và khả năng thích ứng với thay đổi là yếu tố quyết định thành công, kỹ năng giao tiếp xã hội (interpersonal skills) trở thành một yếu tố then chốt mà lãnh đạo cần chú trọng khi tuyển dụng, sử dụng và đào tạo nhân viên. Những kỹ năng này không chỉ giúp nhân viên xây dựng mối quan hệ tốt với đồng nghiệp, mà còn là yếu tố quan trọng để duy trì một văn hóa doanh nghiệp tích cực và nâng cao hiệu quả làm việc.
2. Phân Biệt Interpersonal Skills, Communication Skills và Social Skills
Để tìm đúng nhân sự sở hữu interpersonal skill (kỹ năng liên kết giữa các cá nhân), hoặc lên chiến lược cải thiện interpersonal skill cho đội ngũ, lãnh đạo cần nắm chắc sự khác biệt giữa thuật ngữ này với 2 thuật ngữ communication skill (kỹ năng giao tiếp) và social skill (kỹ năng xã hội).
- Interpersonal Skills và Communication Skills: Communication skills là khả năng truyền đạt thông tin một cách rõ ràng và hiệu quả, bao gồm giao tiếp bằng lời và không lời. Trong khi đó, interpersonal skills mang nghĩa rộng hơn, là khả năng tương tác và thiết lập mối quan hệ với người khác, trong đó bao gồm khả năng lắng nghe, đồng cảm, thuyết phục và giải quyết mâu thuẫn.
- Interpersonal Skills và Social Skills: Social skills là các kỹ năng được phát triển thông qua việc tương tác xã hội và môi trường ngoài công việc, như khả năng kết bạn, duy trì mối quan hệ xã hội lành mạnh. Interpersonal skills có thể bao gồm cả social skills, nhưng lại được áp dụng đặc biệt trong môi trường công việc, nơi yêu cầu giao tiếp và hợp tác với nhiều đối tượng khác nhau.
3. 10 Interpersonal Skill Quan Trọng Nhất Trong Kỷ Nguyên AI
Trong kỷ nguyên AI, khi công nghệ đang ngày càng thay thế con người trong việc xử lý dữ liệu, các kỹ năng “thuộc về con người” như giao tiếp và tương tác giữa người với người lại càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.
Interpersonal skills không phải “năng khiếu bẩm sinh”, cũng không tự nhiên xuất hiện mà cần phải được phát triển và trau dồi một cách có chủ đích. Dưới đây là 10 interpersonal skills quan trọng nhất trong kỷ nguyên AI mà các nhà lãnh đạo nên chú trọng trong tuyển dụng và đào tạo.
3.1. Kỹ năng giao tiếp (Communication Skills)
Kỹ năng giao tiếp hiệu quả không chỉ bao gồm việc truyền đạt thông tin rõ ràng mà còn là khả năng lắng nghe và điều chỉnh thông điệp sao cho phù hợp với đối tượng nhận. Trong bối cảnh AI, việc truyền đạt thông tin phức tạp liên quan đến công nghệ trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.
Theo Forbes, kỹ năng giao tiếp không chỉ giúp kết nối giữa các cá nhân mà còn làm tăng cường khả năng ra quyết định và giải quyết vấn đề trong môi trường công việc phức tạp. Nhân viên với khả năng giao tiếp tốt có thể kết nối hiệu quả với đồng nghiệp và khách hàng, từ đó tối ưu hóa các cơ hội và kết quả công việc.
3.2. Kỹ năng lắng nghe chủ động (Active Listening)
AI có thể cung cấp dữ liệu và phân tích, nhưng khả năng lắng nghe và hiểu ngữ cảnh của con người là điều không thể thay thế. Lắng nghe chủ động là một kỹ năng quan trọng để hiểu đúng ý của người khác và giúp tạo ra một môi trường làm việc hợp tác.
Forbes nhấn mạnh rằng: việc lắng nghe không chỉ là tiếp thu thông tin mà còn là cách chúng ta phản hồi một cách phù hợp, giúp duy trì sự giao tiếp hai chiều và gắn kết trong đội nhóm.
3.3. Kỹ năng giải quyết xung đột (Conflict Resolution)
Trong môi trường làm việc đa dạng, sự khác biệt trong ý kiến và phương pháp làm việc là điều không thể tránh khỏi. Kỹ năng giải quyết xung đột giúp các đội ngũ xử lý mâu thuẫn một cách hiệu quả, từ đó duy trì sự hòa hợp và gắn kết. Đây là kỹ năng quan trọng giúp đội ngũ làm việc hiệu quả hơn trong khi vẫn giữ được sự tôn trọng lẫn nhau, điều mà công nghệ không thể can thiệp.
3.4. Kỹ năng đồng cảm (Empathy)
Trong môi trường công việc ngày càng bị tác động bởi công nghệ, khả năng đồng cảm với người khác trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Theo Forbes, đồng cảm giúp xây dựng các mối quan hệ làm việc sâu sắc và bền vững, tạo ra một không khí tích cực và gắn kết trong công ty. Đồng cảm cũng giúp lãnh đạo nhận diện nhu cầu, lo lắng của nhân viên, từ đó, cung cấp sự hỗ trợ kịp thời, tạo động lực và gia tăng mong muốn gắn bó lâu dài với tổ chức.
3.5. Kỹ năng lãnh đạo (Leadership)
Năng lực lãnh đạo không chỉ là khả năng ra quyết định, mà còn là khả năng tạo động lực, tự quản trị và dẫn dắt nhóm vượt qua thử thách. Trong kỷ nguyên AI, người có năng lực lãnh đạo cần biết cách khai thác sức mạnh của công nghệ, đồng thời duy trì sự tương tác và kết nối giữa con người với con người.
Trong bối cảnh đòi hỏi năng lực tự giải quyết vấn đề và tự chủ cao, việc trau dồi năng lực lãnh đạo ngay từ sớm sẽ tạo nên lợi thế cạnh tranh cho cả người lao động và tổ chức.
3.6. Kỹ năng làm việc nhóm (Teamwork)
Mặc dù AI có thể phân tích dữ liệu và đưa ra những quyết định chính xác, nhưng khả năng làm việc nhóm và phối hợp hiệu quả vẫn là yếu tố không thể thiếu.
Làm việc nhóm không chỉ giúp tạo ra sự kết nối mà còn thúc đẩy sáng tạo và năng suất trong công việc. Forbes chỉ ra rằng, làm việc nhóm hiệu quả giúp tối ưu hóa sự đóng góp của từng cá nhân, từ đó nâng cao chất lượng công việc và thúc đẩy mục tiêu chung của doanh nghiệp.
3.7. Kỹ năng thuyết phục và đàm phán (Persuasion and Negotiation)
Mặc dù AI có thể đưa ra những con số chính xác, nhưng khả năng thuyết phục và đàm phán trong các tình huống phức tạp vẫn cần có sự can thiệp của con người. Kỹ năng thuyết phục không chỉ giúp giải quyết mâu thuẫn mà còn giúp duy trì các mối quan hệ hợp tác lâu dài.
Đặc biệt trong môi trường công việc nhiều biến động, việc thuyết phục và đàm phán hiệu quả giúp nhân viên hiểu rõ hơn về mục tiêu chung, đồng thời giúp doanh nghiệp đạt được các thỏa thuận có lợi mà không gây căng thẳng trong đội ngũ.
3.8. Kỹ năng thích nghi (Adaptability)
Với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ, khả năng thích nghi đã trở thành một trong những yếu tố quan trọng nhất để duy trì sự thành công trong công việc.
Trong khi AI có thể thay đổi và phát triển theo xu hướng công nghệ, khả năng thích nghi của nhân viên và lãnh đạo sẽ quyết định sự bền vững và sự đổi mới trong tổ chức. Các nhà lãnh đạo cần giúp nhân viên học cách đón nhận thay đổi và tận dụng những cơ hội mới thay vì bị động trước sự thay đổi đó.
3.9. Kỹ năng tự tạo động lực (Self-motivation)
Trong thời đại AI, nơi công nghệ có thể hỗ trợ nhiều quy trình nhưng không thể thay thế khả năng tự thúc đẩy bản thân, kỹ năng tự tạo động lực là yếu tố quan trọng giúp nhân viên duy trì tinh thần làm việc lâu dài. Một nhân viên biết tự tạo động lực sẽ không phụ thuộc hoàn toàn vào sự giám sát của cấp trên hay các chương trình khích lệ. Thay vào đó, họ tự chủ động tìm kiếm và theo đuổi mục tiêu cá nhân, từ đó đóng góp vào sự phát triển của doanh nghiệp.
3.10. Kỹ năng xây dựng mạng lưới quan hệ (Networking)
Dù công nghệ có phát triển đến đâu, khả năng xây dựng và duy trì các mối quan hệ cá nhân vẫn rất quan trọng trong việc phát triển sự nghiệp và tạo ra cơ hội mới. Kỹ năng networking giúp nhân viên tạo dựng các kết nối giá trị với các đối tác, khách hàng và đồng nghiệp, từ đó mở rộng cơ hội cho sự nghiệp và phát triển doanh nghiệp.
4. Cách cải thiện interpersonal skills cho doanh nghiệp
Để cải thiện Interpersonal Skills trong tổ chức và đội nhóm, lãnh đạo và quản lý nhân sự cần chủ động triển khai các chiến lược đa dạng nhằm phát triển những kỹ năng này ở mọi cấp độ nhân viên.
Dưới đây là các giải pháp thực tế mà lãnh đạo có thể tham khảo:
- Xác định những năng lực cốt lõi: Tổ chức cần xác định được đâu là những interpersonal skill quan trọng mà tổ chức (hay từng vị trí, bộ phận) cần có. Khi có một “chân dung” rõ ràng, việc xây dựng các chương trình đào tạo, hoặc sắp xếp nhân sự vào đúng vị trí giúp họ “tỏa sáng” nhất dựa trên kỹ năng sẽ trở nên hiệu quả, ít rủi ro và chi phí hơn.
- Chương trình đào tạo chuyên sâu: Chương trình đào tạo này không chỉ bao gồm các kỹ năng giao tiếp cơ bản mà còn mở rộng đến kỹ năng lãnh đạo, kỹ năng làm việc nhóm và kỹ năng giải quyết xung đột. Việc phát triển những kỹ năng này giúp tạo ra một môi trường làm việc hài hòa, nơi nhân viên có thể dễ dàng giao tiếp và hợp tác hiệu quả.
- Huấn luyện và mentoring: Các chương trình huấn luyện và mentoring giúp nhân viên cải thiện kỹ năng giao tiếp trong các tình huống thực tế, đồng thời thúc đẩy sự phát triển nghề nghiệp. Chương trình mentoring cũng tạo cơ hội cho nhân viên học hỏi từ kinh nghiệm thực tế của những người đi trước, giúp họ phát triển kỹ năng mềm một cách chủ động.
- Khuyến khích giao tiếp cởi mở: Lãnh đạo cần đảm bảo rằng tất cả nhân viên đều cảm thấy thoải mái trong việc chia sẻ ý tưởng, phản hồi và thảo luận các vấn đề. Tạo một không gian mở và cởi mở không chỉ giúp giảm bớt sự căng thẳng mà còn tạo điều kiện cho những ý tưởng sáng tạo, đột phá phát triển.
- Phân tích dữ liệu nhân sự: Với AI và các công cụ phân tích dữ liệu, lãnh đạo có thể thu thập và phân tích thông tin chi tiết về hiệu suất làm việc, mức độ tương tác và nhu cầu phát triển của nhân viên. Các dữ liệu này có thể chỉ ra những điểm yếu trong giao tiếp và hợp tác giữa các bộ phận, chẳng hạn như thiếu sự phối hợp trong các dự án nhóm hoặc sự không hài lòng trong việc nhận phản hồi từ lãnh đạo. Từ đó, lãnh đạo có thể thiết kế các chiến lược phát triển kỹ năng mềm cụ thể, như cải thiện giao tiếp, thúc đẩy làm việc nhóm hiệu quả hơn hoặc xây dựng văn hóa phản hồi tích cực.
5. Kết luận
Cải thiện interpersonal skills trong tổ chức không phải là một nhiệm vụ ngắn hạn mà là một quá trình liên tục và cần sự tham gia của lãnh đạo, quản lý nhân sự cũng như nhân viên. Bằng cách tổ chức các chương trình đào tạo chuyên sâu, xây dựng môi trường làm việc cởi mở và sử dụng công nghệ hỗ trợ, doanh nghiệp không chỉ giúp nhân viên phát triển kỹ năng giao tiếp mà còn tạo ra một không gian làm việc hiệu quả, gắn kết và sáng tạo.