Trong bối cảnh chuyển đổi số và khan hiếm nhân tài, Digital Nomad – hay “du mục kỹ thuật số” – đang trở thành mô hình làm việc linh hoạt được nhiều doanh nghiệp quan tâm. Không chỉ giúp tối ưu chi phí và mở rộng cơ hội tiếp cận nhân tài trên phạm vi toàn cầu, mô hình này còn thúc đẩy sự sáng tạo, khả năng thích ứng nhanh và nâng cao hiệu suất làm việc từ xa.
Tuy nhiên, việc thuê Digital Nomad cũng đặt ra không ít thách thức: từ quản lý nhân sự, bảo mật thông tin đến duy trì văn hóa doanh nghiệp. Vậy doanh nghiệp có nên áp dụng mô hình này? Bài viết dưới đây MISA AMIS sẽ giúp các nhà lãnh đạo đánh giá toàn diện lợi ích, rủi ro và chiến lược quản lý Digital Nomad hiệu quả, từ đó khai thác tối đa tiềm năng của lực lượng lao động linh hoạt này.
1. Digital Nomad là gì? Giải mã xu hướng “du mục kỹ thuật số”
Digital Nomad, hay còn gọi là “du mục kỹ thuật số”, là những người làm việc từ xa, không bị giới hạn bởi không gian và thời gian, sử dụng công nghệ để kiếm sống và di chuyển tự do.
Theo một báo cáo năm 2023 của MBO Partners – một công ty cung cấp giải pháp cho các doanh nghiệp có nhân viên làm việc từ xa, ước tính có hơn 35 triệu người hiện coi mình là Digital Nomad. Con số này cho thấy sự phát triển mạnh mẽ của xu hướng “du mục kỹ thuật số” trong bối cảnh thị trường lao động toàn cầu.
Đặc điểm của Digital Nomad:
- Tự do di chuyển: Làm việc từ bất cứ nơi nào có kết nối internet, không bị giới hạn bởi địa điểm cố định.
- Làm việc từ xa: Không cần đến văn phòng, với giờ làm việc linh hoạt và khả năng tự chủ trong việc sắp xếp lịch trình.
- Sử dụng công nghệ: Ứng dụng thành thạo các công cụ và nền tảng trực tuyến cho công việc và giao tiếp.
- Linh hoạt: Biết cân bằng giữa công việc và cuộc sống, theo đuổi đam mê cá nhân song song với nhiệm vụ công việc.
2. Digital nomad khác gì với freelancer và remote worker?
Vậy, digital nomad khác gì với freelancer và remote worker? Hãy cùng MISA AMIS nhìn vào bảng so sánh phía dưới:
| Tiêu chí | Digital Nomad | Freelancer | Remote Worker |
| Định nghĩa | Người làm việc từ xa, không giới hạn không gian, sử dụng công nghệ để kiếm sống và di chuyển tự do. | Người làm việc tự do, cung cấp dịch vụ cho nhiều khách hàng khác nhau, thường làm việc theo dự án. | Nhân viên làm việc từ xa cho một công ty cụ thể, có thể làm việc toàn thời gian hoặc bán thời gian. |
| Địa điểm làm việc | Linh hoạt, có thể làm việc ở bất cứ đâu có kết nối internet và thường xuyên di chuyển. | Linh hoạt, có thể làm việc ở nhà, quán cà phê, coworking space,… nhưng thường có địa điểm làm việc ổn định hơn Digital Nomad. | Làm việc từ xa theo thỏa thuận với công ty, có thể làm việc tại nhà hoặc các địa điểm khác. |
| Thời gian làm việc | Linh hoạt, tự chủ sắp xếp lịch trình làm việc. | Linh hoạt, có thể làm việc theo dự án hoặc theo giờ. | Có thể linh hoạt hoặc cố định theo quy định của công ty. |
| Mối quan hệ với công ty/khách hàng | Có thể làm việc cho nhiều công ty/khách hàng khác nhau hoặc làm việc từ xa cho một công ty. | Làm việc theo dự án hoặc hợp đồng ngắn hạn với nhiều khách hàng khác nhau. | Là nhân viên chính thức của một công ty, có mối quan hệ làm việc ổn định và lâu dài. |
| Thu nhập | Không ổn định, phụ thuộc vào số lượng công việc và kỹ năng. | Không ổn định, phụ thuộc vào số lượng dự án và mức giá dịch vụ. | Ổn định theo lương hoặc thỏa thuận với công ty. |
| Phúc lợi | Thường không có phúc lợi từ công ty (bảo hiểm, lương hưu,…). | Thường không có phúc lợi từ khách hàng. | Có thể được hưởng các phúc lợi như nhân viên chính thức (bảo hiểm, lương hưu,…). |
| Pháp lý | Cần chú ý đến các vấn đề về visa, giấy phép lao động, thuế thu nhập ở các quốc gia khác nhau. | Cần tự quản lý các vấn đề về thuế, bảo hiểm. | Tuân theo luật lao động của quốc gia nơi công ty đặt trụ sở. |
Sự bùng nổ mạnh mẽ của 3 thuật ngữ digital nomad, freelancer và remote worker tại Việt Nam kể từ sau đại dịch Covid-19 đã tạo ra những thay đổi sâu rộng trong cách các doanh nghiệp hoạch định chiến lược nhân sự và tuyển dụng.
Điều này đặt ra không ít thách thức cho các doanh nghiệp trong việc xác định danh tính và phân loại lực lượng lao động. Hiểu rõ bản chất và sự khác biệt giữa những thuật ngữ này sẽ giúp doanh nghiệp dễ dàng cân nhắc phương án thuê, tuyển… phù hợp nhất với nhu cầu của mình, từ đó tối ưu hóa nguồn lực và đạt được hiệu quả kinh doanh cao nhất.
3. Lợi ích và thách thức của Digital Nomad đối với doanh nghiệp
Đối với người lao động, việc trở thành một Digital Nomad mang đến cơ hội tận hưởng sự tự do và linh hoạt trong công việc, đồng thời thỏa mãn đam mê du lịch và khám phá.
Trong khi đó, các doanh nghiệp cũng có thể hưởng lợi từ việc thuê digital nomad, nhưng cũng phải đối mặt với không ít thách thức.
3.1. Doanh nghiệp được lợi gì khi thuê digital nomad?
- Tiếp cận nguồn nhân tài toàn cầu: Tuyển dụng Digital Nomad giúp doanh nghiệp loại bỏ giới hạn về địa lý, mở ra cơ hội tiếp cận nguồn nhân tài chất lượng cao từ khắp nơi trên thế giới. Điều này cho phép doanh nghiệp tìm kiếm những ứng viên có chuyên môn sâu, kinh nghiệm dày dặn và kỹ năng vượt trội.
- Tiết kiệm chi phí: Doanh nghiệp có thể giảm bớt chi phí vận hành do không cần đầu tư vào văn phòng, cơ sở vật chất, điện, nước, internet,… Ngoài ra, một số khoản phúc lợi như bảo hiểm, lương hưu hay trợ cấp cũng có thể được điều chỉnh hoặc loại bỏ khi thuê Digital Nomad, góp phần tiết kiệm chi phí đáng kể.
- Tăng năng suất và khả năng sáng tạo: Môi trường làm việc linh hoạt cho phép Digital Nomad phát huy tối đa hiệu suất và sự sáng tạo.
- Đa dạng hóa đội ngũ: Digital Nomad đến từ nhiều nền văn hóa khác nhau, mang lại những góc nhìn phong phú và đa dạng. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về thị trường và khách hàng mà còn tăng cường khả năng thích ứng và sáng tạo của đội ngũ nhân viên.
3.2. Thách thức khi thuê nhân sự là digital nomad
- Quản lý nhân sự từ xa: Sự khác biệt về múi giờ, ngôn ngữ và văn hóa có thể gây khó khăn trong giao tiếp và phối hợp công việc. Doanh nghiệp cần xây dựng hệ thống quản lý hiệu quả với quy trình giao tiếp rõ ràng, các công cụ hỗ trợ trực tuyến và hệ thống đánh giá công bằng.
- Vấn đề pháp lý và thuế: Khi thuê Digital Nomad, đặc biệt là từ nước ngoài, doanh nghiệp có thể gặp các vấn đề liên quan đến visa, giấy phép lao động và thuế.
- Bảo mật thông tin: Làm việc từ xa khiến Digital Nomad có thể sử dụng các thiết bị và kết nối không an toàn, tăng nguy cơ rò rỉ dữ liệu. Do đó, việc xây dựng hệ thống bảo mật thông tin chặt chẽ, sử dụng VPN, phần mềm bảo mật và đào tạo nhân viên về an ninh mạng là điều cần thiết.
- Văn hóa doanh nghiệp: Duy trì sự gắn kết và tinh thần đồng đội giữa Digital Nomad và nhân viên văn phòng là một thách thức đáng kể. Doanh nghiệp cần xây dựng văn hóa làm việc từ xa hiệu quả, đảm bảo giao tiếp, tương tác và hợp tác giữa các thành viên, tạo cơ hội để Digital Nomad cảm nhận mình là một phần của tập thể.
4. Chiến lược quản lý Digital Nomad hiệu quả cho doanh nghiệp
Quản lý Digital Nomad hiệu quả đòi hỏi một quy trình bài bản, linh hoạt và hiểu rõ đặc thù của lực lượng lao động này. Doanh nghiệp cần xây dựng và triển khai chiến lược toàn diện, từ tuyển dụng, quản lý cho đến các vấn đề pháp lý và văn hóa, nhằm tối ưu hóa lợi ích và giảm thiểu rủi ro.
Dưới đây là một số gợi ý của MISA AMIS, dựa trên ba khía cạnh: Tuyển dụng, Quản lý, Pháp lý & Thuế.
4.1. Tuyển dụng
Tuyển dụng digital nomad không giống với quy trình tuyển dụng nhân viên truyền thống. Doanh nghiệp cần chủ động tìm kiếm và tiếp cận các ứng viên tiềm năng trên các nền tảng trực tuyến.
Tìm kiếm Digital Nomad
Doanh nghiệp có thể tìm kiếm ứng viên tiềm năng qua các nền tảng tuyển dụng chuyên biệt dành cho freelancer và remote worker như Upwork, Freelancer.com, Remote.co, We Work Remotely.
Các mạng xã hội như Facebook, LinkedIn và Twitter cũng là kênh hữu hiệu để tham gia các nhóm, cộng đồng trực tuyến nơi Digital Nomad thường hoạt động và chia sẻ thông tin.
Tiêu chí tuyển chọn
Để chọn được ứng viên phù hợp, doanh nghiệp cần dựa trên các tiêu chí như:
- Kỹ năng chuyên môn và kinh nghiệm liên quan.
- Khả năng tự quản lý công việc và sắp xếp thời gian hiệu quả.
- Kỹ năng giao tiếp tốt trong môi trường làm việc từ xa.
- Tính cách phù hợp với văn hóa và giá trị của công ty.
- …
Phỏng vấn và đánh giá
Doanh nghiệp có thể sử dụng các công cụ trực tuyến như video call (Zoom, Google Meet), chat trực tuyến (Slack, Microsoft Teams) để phỏng vấn và đánh giá ứng viên. Bài kiểm tra năng lực cũng là những cách hiệu quả để đánh giá kỹ năng thực tế của ứng viên.
Ngoài ra, doanh nghiệp có thể tham khảo thêm đánh giá về ứng viên trên các nền tảng freelancer hoặc từ các khách hàng trước đó.
4.2. Quản lý
Quản lý Digital Nomad hiệu quả đòi hỏi sự linh hoạt, rõ ràng và minh bạch. Doanh nghiệp cần xây dựng một quy trình làm việc rõ ràng và sử dụng các công cụ hỗ trợ để quản lý công việc từ xa.
Thiết lập quy trình làm việc rõ ràng
Để đảm bảo hiệu quả, doanh nghiệp cần xây dựng quy trình làm việc cụ thể, bao gồm:
- Giao tiếp thường xuyên qua video call, chat hoặc email để cập nhật tiến độ và giải đáp thắc mắc.
- Báo cáo định kỳ (hàng tuần, hàng tháng) để theo dõi tiến độ và đánh giá kết quả công việc.
- Đánh giá hiệu suất dựa trên kết quả công việc thực tế, không chỉ dựa vào thời gian làm việc.
Sử dụng công cụ hỗ trợ
Tận dụng các phần mềm quản lý dự án giúp tổ chức và theo dõi công việc hiệu quả. Công cụ giao tiếp trực tuyến và nền tảng lưu trữ đám mây sẽ hỗ trợ Digital Nomad truy cập và chia sẻ tài liệu mọi lúc, mọi nơi, đảm bảo kết nối và làm việc nhóm suôn sẻ.
Xây dựng văn hóa làm việc từ xa
Doanh nghiệp có thể tổ chức các buổi gặp mặt trực tuyến, hoạt động team building online để tạo sự gắn kết giữa các thành viên, giúp họ cảm thấy là một phần của tập thể. Sự tin tưởng và trao quyền tự chủ trong công việc cho Digital Nomad cũng là một yếu tố quan trọng, thể hiện sự tôn trọng và giúp họ phát huy tối đa khả năng của mình.
Đồng thời, việc khuyến khích các thành viên hỗ trợ, chia sẻ kinh nghiệm và giúp đỡ lẫn nhau sẽ góp phần xây dựng một môi trường làm việc tích cực, nơi mọi người đều cảm thấy được hỗ trợ và gắn bó.
Đảm bảo an ninh thông tin
Để bảo vệ dữ liệu của công ty và khách hàng, doanh nghiệp cần xây dựng một chính sách bảo mật dữ liệu rõ ràng, quy định chi tiết về việc sử dụng và bảo vệ thông tin.
Đào tạo nhân viên về an ninh mạng, cách phòng tránh các rủi ro bảo mật và xử lý khi có sự cố cũng vô cùng quan trọng. Bên cạnh đó, việc sử dụng các công cụ bảo mật như VPN, phần mềm diệt virus, tường lửa… để bảo vệ dữ liệu của công ty cũng là một biện pháp cần thiết và hiệu quả.
4.3. Pháp lý và thuế
Vấn đề pháp lý và thuế là một trong những thách thức lớn đối với doanh nghiệp khi thuê digital nomad. Doanh nghiệp cần nắm rõ các quy định của pháp luật để đảm bảo tuân thủ và tránh rủi ro.
Tư vấn pháp lý
Doanh nghiệp cần tìm hiểu kỹ các quy định về lao động, thuế, bảo hiểm cho digital nomad ở quốc gia nơi họ làm việc và quốc gia nơi doanh nghiệp đặt trụ sở. Tìm kiếm sự tư vấn từ các luật sư, chuyên gia pháp lý là rất quan trọng để đảm bảo tuân thủ pháp luật.
Soạn thảo hợp đồng lao động
Hợp đồng lao động cần rõ ràng, chi tiết về quyền và nghĩa vụ của cả hai bên, bao gồm cả các điều khoản về lương, thưởng, thời gian làm việc, bảo mật thông tin, giải quyết tranh chấp. Hợp đồng cần bảo vệ quyền lợi của cả doanh nghiệp và người lao động.
Quản lý thuế
Doanh nghiệp cần kê khai và nộp thuế đúng quy định của pháp luật cho digital nomad. Tìm hiểu kỹ các quy định về thuế thu nhập cá nhân, thuế doanh nghiệp liên quan đến digital nomad cũng là một bước quan trọng để tuân thủ pháp luật.
5. Có nên tuyển digital nomad không?
Trong bối cảnh “khan hiếm nhân tài”, quyết định tuyển dụng digital nomad cần được cân nhắc kỹ lưỡng dựa trên các yếu tố sau:
- Tính chất công việc: Xem xét công việc có phù hợp với mô hình làm việc từ xa hay không. Nếu nhiệm vụ yêu cầu sự tương tác trực tiếp thường xuyên, mô hình này có thể không phù hợp.
- Hạ tầng công nghệ: Đảm bảo doanh nghiệp có đủ công nghệ và công cụ giao tiếp an toàn, hiệu quả để hỗ trợ làm việc từ xa.
- Văn hóa và động lực nhóm: Đánh giá khả năng hòa nhập của digital nomad vào văn hóa hiện tại và tác động của họ đến sự gắn kết của đội ngũ nhân viên.
- Kỹ năng quản lý: Xác định xem ban lãnh đạo có đủ kỹ năng và kinh nghiệm để quản lý, động viên cũng như theo dõi hiệu suất của nhân viên làm việc từ xa hay không.
- Yêu cầu của dự án và khách hàng: Phân tích xem công việc có đòi hỏi sự hiện diện vật lý hay phụ thuộc vào vị trí cụ thể không, và đánh giá tác động của mô hình làm việc từ xa đối với mối quan hệ với khách hàng.
- Phân tích chi phí – lợi ích: So sánh giữa lợi ích (như tiết kiệm chi phí văn phòng) và các chi phí, rủi ro tiềm ẩn (như đầu tư công nghệ và quản lý) để đưa ra quyết định hợp lý.
- Khả năng mở rộng và tầm nhìn dài hạn: Xem digital nomad có hỗ trợ hiệu quả cho kế hoạch tăng trưởng và mở rộng của doanh nghiệp trong dài hạn hay không.
- Ý kiến từ đội ngũ hiện tại: Thu thập phản hồi từ đội ngũ nhân viên thông qua khảo sát hoặc nhóm tập trung để đánh giá tâm lý và mức độ chấp nhận sự thay đổi này.
- Tóm lại, việc tuyển dụng digital nomad không chỉ là vấn đề giảm chi phí hay tiếp cận nhân tài, mà còn đòi hỏi sự điều chỉnh toàn diện từ văn hóa công ty đến chiến lược quản lý và phát triển dài hạn. Quyết định này cần dựa trên một phân tích toàn diện, cân bằng giữa nhu cầu công việc, khả năng hỗ trợ và mục tiêu phát triển của doanh nghiệp.
6. Kết luận
Hy vọng thông qua bài viết trên, các doanh nghiệp sẽ có cái nhìn toàn diện hơn về digital nomad và nhận thức được rằng, mặc dù họ mang lại nhiều lợi ích như sự linh hoạt, sáng tạo và khả năng thích ứng nhanh, nhưng cũng đi kèm với những thách thức không nhỏ. Việc cân nhắc kỹ lưỡng giữa lợi ích và rủi ro sẽ giúp doanh nghiệp có những quyết định chiến lược chính xác, từ đó tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững trong một thị trường luôn biến động.
0904 885 833
https://www.misa.vn/
